پمپ پریستالتیک یک نوع پمپ است که برای انتقال مایعات به کار می‌رود و اساس کار آن شبیه به حرکت روده‌ها یا دستگاه گوارش است که به آن پریستالتیک (peristalsis) گفته می‌شود. در این فرآیند، مواد به طور متوالی و با فشار از یک نقطه به نقطه‌ی دیگر منتقل می‌شوند. پمپ‌های پریستالتیک در واقع این حرکت را شبیه‌سازی می‌کنند.
اجزای اصلی پمپ پریستالتیک

پمپ پریستالتیک از چند بخش اصلی تشکیل شده است:

لوله یا شلنگ: مایعات از طریق این شلنگ‌ها منتقل می‌شوند. معمولاً جنس شلنگ‌ها به گونه‌ای انتخاب می‌شود که مقاوم به مواد شیمیایی یا دما باشد.
غلتک‌ها یا غلطک‌های فشاری: این غلطک‌ها دور لوله شلنگ می‌چرخند و با اعمال فشار به شلنگ، باعث حرکت مایع از داخل آن می‌شوند.
چرخ‌دنده‌ها و موتور: چرخ‌دنده‌ها حرکت دورانی موتور را به حرکت خطی غلطک‌ها تبدیل می‌کنند و همین باعث حرکت مایعات در شلنگ می‌شود.

نحوه کارکرد پمپ پریستالتیک

وقتی که موتور پمپ پریستالتیک شروع به چرخیدن می‌کند، غلطک‌ها یا غلتک‌ها به شلنگ فشار می‌آورند و آن را به طور مداوم فشار می‌دهند. این فشار باعث می‌شود که مایع از یک طرف شلنگ به طرف دیگر منتقل شود. چون در پمپ پریستالتیک شلنگ به طور مداوم فشرده می‌شود، امکان انتقال مایعات در فواصل طولانی وجود دارد، بدون اینکه مایع با اجزای پمپ تماس مستقیم داشته باشد.
مزایای پمپ پریستالتیک

عدم تماس مایع با اجزای پمپ: چون مایع فقط با شلنگ در تماس است، از آلودگی و آسیب به خود مایع جلوگیری می‌شود.
کنترل دقیق جریان: پمپ پریستالتیک معمولاً قابلیت تنظیم دقیق جریان مایع را دارد.
سادگی و کم‌نیاز به نگهداری: ساختار ساده و بدون پیچیدگی، نیاز به نگهداری کمی دارد.

کاربردهای پمپ پریستالتیک

پمپ پریستالتیک در صنایع مختلف کاربرد دارد، از جمله:

صنایع شیمیایی: انتقال مایعات شیمیایی و اسیدی.
صنایع دارویی: جابجایی مایعات با دقت بالا، به ویژه در تولید دارو.
آب‌زیست‌فناوری: برای انتقال آب و مواد شیمیایی.
صنایع غذایی و نوشیدنی: انتقال مواد غذایی و نوشیدنی‌ها به صورت بهداشتی.

پمپ‌های پریستالتیک به دلیل دقت در انتقال مایعات، حفاظت از مایع در برابر آلودگی و کاربرد در محیط‌های خاص، از جمله دستگاه‌های حساس، بسیار محبوب هستند.